Verplichte starttoetsen als antwoord op stijgende studieduur bij studenten

Minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) zal stapsgewijs verplichte starttoetsen invoeren voor alle bacheloropleidingen in het hoger onderwijs. Dat kondigde ze aan naar aanleiding van een vraag van volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) vandaag in het Vlaams Parlement. Recente cijfers van Statistiek Vlaanderen tonen aan dat het aantal studenten dat een bachelordiploma behaalt binnen de vooropgestelde studieduur opnieuw is gedaald. Seurs reageert tevreden: “Goed begonnen, is half gewonnen. Dankzij de starttoetsen krijgen we een goed beeld van de startcompetenties van studenten en kunnen we studenten tijdig aanzetten om hun kennis bij te spijkeren alvorens ze aan de opleiding beginnen.”

Gemiddelde studieduur stijgt opnieuw

De nieuwste cijfers van Statistiek Vlaanderen tonen aan dat het aantal studenten dat een bachelordiploma behaalt binnen de vooropgestelde studieduur, helaas opnieuw is afgenomen.  Van de studenten die in het academiejaar 2021-2022 een bacheloropleiding startten, behaalde slechts 27,6% een diploma binnen de vooropgestelde studieduur. Dat is een aanzienlijke daling ten opzichte van de 36% van het academiejaar 2008-2009. Voor de graduaatsopleidingen ligt dat cijfer op slechts 25% van de studenten die in het academiejaar 2022-2023 zijn gestart. Ook de nieuwste cijfers rond de uitval liggen in dezelfde lijn: 16,2% van de studenten valt uit na 1 jaar, terwijl dat cijfer in 2008-2009 nog op 11% lag.

Gebrekkige basiskennis bij startende studenten

Docenten en professoren geven aan dat het duidelijk te merken is dat studenten steeds minder voorbereid aan het hoger onderwijs beginnen. Professoren verwijzen naar de kennis van grammatica of de vaardigheid om de essentie uit een academische tekst te halen. De volgende stap is nog moeilijker: zelf een tekst schrijven. Veel leerlingen hebben dat niet eens aangeleerd gekregen op school.

De hogescholen merken dat het kennis- en taalniveau van instromende studenten veel beperkter is als vroeger en er wordt ook gewezen op de toenemende diversiteit. De Thomas Moore liet weten dat dertig procent van hun studenten vandaag een andere thuistaal dan het Nederlands heeft of tweetalig is. Bovendien zien ze een sterke toestroom van leerlingen uit arbeidsmarktgerichte studierichtingen in de bacheloropleidingen die vaak niet voldoende zijn voorbereid op een traject in het hoger onderwijs.

Alles begint met de basis

De minister toonde zich in het Vlaams Parlement alvast ambitieus om de problemen bij de wortels aan te pakken. Op dit moment werkt ze aan een traject om ambitieuzere minimumdoelen in te voeren in het basisonderwijs. Voor de kleuters gaat het over woordenschat en luistervaardigheid. Voor het basisonderwijs gaat het in eerste instantie over Nederlands en wiskunde. 

Partijgenoot Seurs ondersteunt de minister in haar ambitie: “Ik geloof sterk in de ambitie van de minister om het fundament van het huis te  herstellen en te versterken. Dat begint bij de kleutertjes. Hoe beter hun luistervaardigheid en woordenschat zijn, hoe beter ze aan het eerste leerjaar kunnen beginnen. Gelijke onderwijskansen creëren we al bij de kleuters.”

Een grondig oriënteringsproces en verplichte starttoetsen

Voor studenten die willen starten aan een opleiding aan het hoger onderwijs, zal de minister stapsgewijs verplichte starttoetsen voor alle bacheloropleidingen invoeren. Voor Seurs is dat een belangrijke maatregel: “Goed begonnen is half gewonnen, ook voor studenten die instromen in het hoger onderwijs. We zien dat die starttoetsen een goed beeld geven van de startcompetenties van studenten. Een goed oriënteringsproces, gekoppeld aan starttoetsen voor beginnende studenten en daaraan gekoppelde remediëringstrajecten, zijn belangrijk om foute studiekeuzes en drop-outs te vermijden.”