Van een 'braindrain', naar een 'braingain' in Limburg

De ondernemers van VOKA riepen tijdens hun nieuwjaarsreceptie op voor een sterk en divers hogeronderwijslandschap zodat de kennisvlucht van jonge afgestudeerden in de uiterste provincies Limburg en West-Vlaanderen kan worden ingeperkt. Minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) kondigt als reactie aan dat ze deze legislatuur werk maakt van een rationeel en geactualiseerd studieaanbod, dat aansluit bij recente onderzoeksontwikkelingen en de vragen van de arbeidsmarkt. Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) ondersteunt de minister en pleit om van een ‘braindrain’, een ‘braingain’ te maken.

De aanwezigheid van een sterk hogeronderwijslandschap in een regio is heel belangrijk. Zeker voor de aanwezigheid van bedrijven en andere organisaties op het terrein die roepen voor geschoold personeel, maar natuurlijk ook om ervoor te zorgen dat studenten na hun opleiding nog in de regio actief blijven, en we op deze manier een braindrain vermijden. Daarnaast zien we dat er in Limburg minder leerlingen uit het secundair onderwijs doorstromen naar het hoger onderwijs.

In Limburg is er ook vraag naar nieuwe opleidingen. Zo zien we dat verschillende nieuwe opleidingen, zoals de opleiding geneeskunde aan de Universiteit Hasselt, als belangrijk wordt bestempeld om ervoor te zorgen dat ook het tekort aan artsen in bepaalde Limburgse regio's wordt opgevangen.

Een nieuw programmatiemodel voor het hoger onderwijs

Tijdens het debat in de Commissie Onderwijs op 20 februari 2025 verwees minister van Onderwijs Zuhal Demir naar het Vlaams Regeerakkoord. In het regeerakkoord is immers opgenomen dat deze legislatuur verder ingezet zal worden op een rationeel en geactualiseerd studieaanbod, dat aansluit bij recente onderzoeksontwikkelingen en de vragen van de arbeidsmarkt. De vraag van de ondernemers is dus zeker een element waar ze rekening mee wil houden. 

In samenwerking met de universiteiten, de hogescholen, het werkveld en het maatschappelijk veld zal ze een nieuw programmatiemodel uitwerken. De focus moet hierbij komen te liggen op een betere territoriale spreiding van het aanbod en maximale instellingsoverschrijdende samenwerking. Ze denkt dat het goed is dat universiteiten, in de uiterste provincies zoals Limburg en West-Vlaanderen, altijd een goede samenwerking hebben met andere universiteiten, zeker als ze bijkomende richtingen willen organiseren.

Van een ‘braindrain’, naar een ‘braingain’

“Als een regio bepaalde noden heeft, moeten we daar op kunnen inspelen”, geeft Vlaams volksvertegenwoordiger Tom Seurs (N-VA) aan. Dat kan door het aanbieden van nieuwe opleidingen zodat de braindrain kan stoppen en we onze eigen talenten in de eigen regio kunnen houden en ook daar aan het werk kunnen krijgen. Zo wordt de regio versterkt.

Uiteraard zijn er financiële consequenties en zullen er belangrijke keuzes moeten worden gemaakt: "Koken kost geld en je kan niet alles overal aanbieden. Ik ben daarom blij dat de minister zegt dat ze ermee aan de slag gaat en hier goed wil over nadenken," verklaart Tom Seurs . "Het is in eerste instantie heel belangrijk om te kijken welke economische noden er in een bepaalde regio zijn en waar er nood aan is om de regio te versterken. Het is ook belangrijk om te zien waar er kansen liggen. Er bestaat ook zoiets als ‘braingain’: talenten van andere regio’s binnenhalen. Ook daarop kan worden gefocust. Er moeten goede, doordachte keuzes worden gemaakt."